Một vài năm gần đây, các tin tức có tiêu đề như “Chế tạo robot có khả năng suy nghĩ như người”, “Robot biết cảm nhận tâm trạng của con người”,… đang xuất hiện với tần số tăng dần trên các bản tin thời sự. Đi cùng với đó là một khái niệm hoàn toàn mới – AI (Artificial Intelligence ) – trở thành tâm điểm chú ý của cả thế giới. Ngành nghề liên quan đến lĩnh vực này – AI Engineer bỗng chốc lọt top những cụm từ khóa được quan tâm nhiều nhất trên các công cụ tìm kiếm. Vậy AI là gì? Ngành AI Engineer đang có cơ hội việc làm ra sao? Hãy cùng tìm hiểu với Spiderum trong bài viết dưới đây nhé!

Liệu bạn đã hiểu đúng về AI và AI Engineer?

AI (Artificial Intelligence – Trí tuệ nhân tạo hay Trí thông minh nhân tạo) là ngành thuộc lĩnh vực khoa học máy tính. AI được hiểu là loại trí tuệ do con người lập trình nên với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành vi thông minh cần sử dụng đến xử lý não bộ như con người. Hiện nay, công nghệ AI chia làm 3 hướng chính gồm: Công nghệ ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language Processing); Xử lý tín hiệu âm thanh (Audio Signal Processing); Xử lý hình ảnh (Computer Vision).

Về bản chất, trí tuệ nhân tạo là việc xây dựng các mô hình, thuật toán được hình thành dựa trên một tập dữ liệu để giải quyết một bài toán rất cụ thể. Với việc sử dụng AI, máy móc có thể mô phỏng trí tuệ của con người, mô phỏng các hành động cần sử dụng não bộ mà con người làm tốt hơn máy tính. Ví dụ, trí tuệ nhân tạo giúp máy tính có được những trí tuệ của con người như: Biết suy nghĩ, phân tích và lập luận để giải quyết vấn đề, biết giao tiếp do hiểu ngôn ngữ, tiếng nói, biết thể hiện cảm xúc phù hợp và thích nghi với môi trường,… Tuy siêu việt là vậy, nhưng không có nghĩa là AI có thể tạo ra hệ thống hay loại trí tuệ hoàn toàn giống hệt con người.

Sau khi đã biết khái niệm ngành AI là gì, chúng ta tiếp tục tìm hiểu về ngành AI Engineer: Công việc chính của AI Engineer là gì, các kỹ năng cần thiết để trở thành AI Engineer và nhu cầu các nhà tuyển dụng và cơ hội cho những AI Engineer trong tương lai ra sao.

AI Engineer – Kỹ sư trí tuệ nhân tạo – là một ngành của khoa học máy tính liên quan đến việc tự động hoá các hành vi thông minh của con người. Công việc chính của AI Engineer bao gồm:

• Thử nghiệm, phát triển các thuật toán dựa trên dữ liệu có sẵn để xây dựng ứng dụng thông minh 
• Xây dựng dữ liệu hạ tầng để phát triển AI (gồm thu thập và xử lý dữ liệu hình ảnh)
• Nghiên cứu các ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới 
• Làm việc với nhóm phát triển sản phẩm, Business Analyst và Project Manager để lập kế hoạch, xác định hướng đi cho các sản phẩm mới 
• Thảo luận với nhóm để hiểu được tiềm năng và hạn chế của trí tuệ nhân tạo, từ đó giải quyết vấn đề 
• Tiến hành đánh giá và triển khai sản phẩm

Đâu là kỹ năng để sinh tồn trong ngành AI Engineer? 

Với những công việc đã đề cập ở trên, ngoài việc có kiến thức chuyên môn vững vàng thì một kỹ sư trí tuệ nhân tạo cần trang bị cả kỹ năng mềm để có thể thực hiện tốt công việc.

Khả năng chủ động tự học hỏi

Đây có thể xem là kỹ năng quan trọng nhất với nghề AI Engineer bởi AI là một lĩnh vực còn khá mới, tốc độ thay đổi của công nghệ AI được tính bằng giây, điều đó đòi hỏi bất cứ ai muốn tồn tại trong thị trường lao động ngày nay nói chung và AI nói riêng đều phải nỗ lực và chủ động học tập không ngừng.

Kỹ năng về cơ sở dữ liệu và xử lý cơ sở dữ liệu lớn

Ở thời điểm xu hướng công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ như ngày nay, có kiến thức chuyên sâu về RDBMS, Hadoop, Big Data,… sẽ giúp kỹ sư AI có sự đánh giá, nhìn nhận tốt hơn về các yếu tố cấu thành hệ thống.

Kỹ năng giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định

Dù là kỹ sư trí tuệ nhân tạo, kỹ sư phát triển web hay kỹ sư phần mềm thì đều cần phải hiểu mô hình khách hàng của mình, hiểu được kỳ vọng của họ và những vấn đề nếu xảy ra. Từ đó, chú trọng định hình cách giải quyết theo hướng top-down hoặc bottom-up để đưa ra cách giải quyết vấn đề đơn giản nhất.

Song song với khả năng giải quyết vấn đề là việc đưa ra quyết định. AI Engineer sẽ tham gia vào quá trình định hình và quyết định hướng đi cho sản phẩm nên họ phải đảm bảo quyết định của mình là hợp thời và đem lại giá trị cao.

Đón đầu công nghệ, chủ động và nhạy bén với xu hướng mới

Dù là kỹ sư công nghệ thông tin nói chung hay AI Engineer nói riêng, người kỹ sư phải là người đón đầu những xu hướng công nghệ mới nhất. Họ gần như phải có tầm nhìn rộng và bao quát về ngành để dự đoán được những hướng phát triển trong tương lai gần, thậm chí là xa của công nghệ.

Việc chuẩn bị được những dự báo với xu hướng công nghệ hiện đại sẽ khiến kỹ sư AI có thể ứng phó trước sự biến đổi liên tục của môi trường công nghệ hiện tại.

Có khả năng quản lý nhiều dự án trong cùng thời điểm

Những người sống trong ngành IT ngoài việc phải biết quản lý thời gian để cân bằng khối lượng công việc đồ sộ thì cũng cần biết cách nắm bắt cơ hội và thể hiện bản lĩnh. Học cách phân phối sư ưu tiên đối với các nhóm đối tượng, cân bằng cuộc sống với thời gian của mình, đặc biệt là cân nhắc các ưu tiên dành cho các yêu cầu của khách hàng và các dự án khác nhau.

Làm việc nhóm và giao tiếp hiệu quả

Một kỹ sư AI giỏi cần có khả năng chịu trách nhiệm không chỉ với công việc cá nhân mà còn phải có tính kỷ luật cao với công việc chung của nhóm. Giao tiếp hiệu quả thông qua lời nói và hành động, ứng xử khéo léo và linh hoạt là những điều mà AI Engineer nào cũng nên luyện tập. Dù có bất đồng trong công việc, một kỹ sư chuyên nghiệp vẫn phải giữ được bình tĩnh và luôn đặt hiệu quả công việc lên hàng đầu.

Hiểu biết nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau

Trở thành chuyên gia ngôn ngữ lập trình đối với một kỹ sư AI không phải là một đòi hỏi bắt buộc. Tuy nhiên, nếu có hiểu biết và khả năng sử dụng cơ bản ngôn ngữ lập trình mà dự án yêu cầu thì người kỹ sư đó sẽ có cơ hội phát triển nghề nghiệp rộng mở nhờ khả năng vượt trội của bản thân.

Khả năng ngoại ngữ

Ngoại ngữ thực sự là một vũ khí tối quan trọng ở thời đại này, khi mà toàn thế giới hướng đến mục tiêu toàn cầu hoá, thì việc đòi hỏi nguồn nhân lực trong các ngành nghề thông thạo kỹ năng tiếng Anh là điều không quá ngạc nhiên. Các tài liệu chuẩn của ngành IT hầu như đều được xuất bản bằng tiếng Anh. Ngoài ra, thông thạo tiếng Anh cũng sẽ giúp các kỹ sư có thể onboard ở những nơi phát triển nhất về AI mà không gặp khó khăn về bất đồng ngôn ngữ.

Tầm quan trọng và Cơ hội nghề nghiệp trong ngành AI Engineer

Kỹ sư AI hiện đang là ngành cực “hot”. Gần như quốc gia nào cũng đang khan hiếm nhân lực kỹ thuật bởi tính chất công việc và các yêu cầu cao về nhân sự ngành. Bất kỳ công ty nào ở thời đại này cũng cần những đổi mới cho các sản phẩm truyền thống, nên họ rất sẵn sàng tuyển cả những người ít kinh nghiệm nhưng có năng lực học tập tốt.

Nhu cầu tuyển dụng kỹ sư trí tuệ nhân tạo ở các doanh nghiệp, công ty lớn gần như là liên tục và mức thu nhập luôn thuộc top “hàng khủng” so với khối ngành khác. Trong tương lai, FinTech (Financial Technology – Tài chính Công nghệ thông tin), Robotics, Drones (Máy bay không người lái), Khoa học dữ liệu (Data Science), Big Data,… là những thị trường đắt giá, là những mảnh đất vàng để các kỹ sư trí tuệ nhân tạo phát triển.

Riêng tại thị trường lao động Việt Nam, lượng cầu về Kỹ sư Trí tuệ nhân tạo đang vượt quá lượng cung rất nhiều. Nguồn nhân lực khan hiếm đồng nghĩa với mức lương trung bình của các Kỹ sư AI sẽ rất cao, nhưng đi cùng với đó sẽ là áp lực làm việc nặng nề hơn các ngành nghề khác rất nhiều. Mức lương hiện tại tại Việt Nam của các kỹ sư AI đang dao động ở mức 500 – 6.000 USD/tháng tuỳ kinh nghiệm. Với những người ở vị trí senior như Giám sát, mức lương có thể dao động ở mức 6.000 USD/tháng. Ở các vị trí ít kinh nghiệm hơn như sinh viên mới ra trường hay dưới 2 năm kinh nghiệm thì mức lương phổ biến trong khoảng 500 – 1500 USD/tháng.

Đâu là nơi đào tạo AI Engineer chất lượng?

Có thể nhận thấy các chương trình đào tạo tại đại học ở Việt Nam với ngành mới như AI còn mang nặng lý thuyết nhiều, tính hàn lâm cao, chưa đảm bảo thay đổi để bắt nhịp với xu thế công nghệ hay nhu cầu thực tiễn đối với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, một vài năm gần đây, một số cơ sở đào tạo giáo dục của Việt Nam về mảng AI đang dần có sự thăng hoa về chất lượng. Hiện đang có 3 trường đại học lớn có chương trình đào tạo kỹ sư AI với chất lượng đạt chuẩn quốc tế tại Việt Nam là:

• Đại học Bách khoa Hà Nội – Chương trình tiên tiến Khoa học Dữ liệu và Trí tuệ nhân tạo (Data Science and AI)
• Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM – Robot và Trí tuệ nhân tạo
• Đại học FPT – Công nghệ thông tin (chuyên ngành Trí tuệ nhân tạo)

Nếu việc học đại học, cao đẳng chính quy giúp bạn xây dựng nền tảng căn bản về lý thuyết, thì các khóa học ngắn hạn được dạy bởi các chuyên gia hay thực tập, làm việc tự do, tham gia các dự án ngoài sẽ đem đến cho bạn kinh nghiệm thực tế. Dựa vào nhu cầu của người học mà có thể cân nhắc để lựa chọn địa điểm và phương thức học phù hợp. Tuy vậy, quan trọng nhất là khả năng tự trau dồi bản thân bởi không một trường học hay khóa học nào có thể biến sinh viên thành kỹ sư trí tuệ nhân tạo nếu như bản thân họ không khổ luyện và cật lực sáng tạo.

Nếu có cơ hội được du học ngành Kỹ sư AI này, những gợi ý dưới đây của Spiderum sẽ là địa điểm tuyệt vời để các bạn gửi gắm giấc mơ AI Engineer tại trời Tây nhé:

• Du học Mỹ:
  • Massachusetts Institute of Technology
  • Stanford University
  • University of California-Berkeley
  • Carnegie Mellon University
  • University of Illinois-Urbana-Champaign
• Du học Anh:
  • Imperial College London
  • Loughborough University
  • Swansea University
  • University of Surrey
  • Durham University
• Du học Úc:
  • University of New South Wales (UNSW Sydney)
  • University of Melbourne
  • Monash University
  • University of Sydney
  • Australian National University
• Du học Singapore:
  • Nanyang Technological University
  • The National University of Singapore (NUS)
  • Singapore Management University

Nếu muốn bắt đầu sự nghiệp ở mảng công nghệ trong thời điểm hiện tại, các bạn trẻ nên tìm hiểu thật kỹ những ngành công nghệ nào đang trên đà phát triển, hãy hiểu thật rõ sở thích, đam mê và khả năng của mình thay vì chạy theo trào lưu hiện tại. Đi trước đón đầu vẫn luôn là lựa chọn sáng suốt và thông minh hơn thay chạy theo xu hướng. AI gần như đã chạm tới mọi khía cạnh trong đời sống con người, bởi vậy thị trường lao động chắc chắn luôn rộng mở với những lập trình viên tài năng, có chuyên môn và tầm nhìn dài hạn.